Cây su su

CÂY SU SU (Sechium edule Sw)

1. Nguồn gốc, đặc tính sinh học và giá trị dinh dưỡng

1.1. Nguồn gốc và giá trị dinh dưỡng

Cây su su được cho là loài cây hoang dại phổ biến nhất, nó có nguồn gốc ở Trung Mỹ. Ngày nay cây su su được trồng phổ biến ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới bao gồm cả vùng Đông Nam á.

Tất cả các bộ phận của cây susu đều có thể sử dụng làm rau được như quả, lá, ngọn, củ nhưng quan trọng nhất là quả và ngọn susu. Ngọn non và lá của susu có giá trị dinh dưỡng rất cao vì nó chứa nhiều vitamin như vitamin A, B, C, Canxi và sắt.

1.2. Yêu cầu sinh thái

Susu yêu cầu độ ẩm rất cao (80-85%), ở những vùng có lượng mưa trung bình hàng năm là 1.500-2.000 mm, nhiệt độ trung bình thích hợp 20-25⁰C với nhiệt độ tối thấp và tối cao là 12-28⁰C. Cây susu sinh trưởng tốt nhất ở độ cao 300-2000 m so với mực nước biển. ở vùng có độ cao so với mực nước biển thấp cây sinh trưởng kém và không ra quả, ở vùng cao hơn cây sinh trưởng tốt hơn nhưng ngừng sinh trưởng khi thời tiết nóng. Cây susu rất mẫn cảm với sương giá, khô hạn và gió to. Môi trường sống tự nhiên của susu là vùng đồ núi ẩm dốc.

1. Biện pháp kỹ thuật

2.1. Giống và thời vụ:

Giống: Phổ biến có 2 loại susu là susu trơn và susu gai.

Thời vụ: susu được gieo trồng từ tháng 9 đến tháng 11. Sau khi trồng 3 tháng cây sẽ cho thu hoạch, thời gian thu hoạch kéo dài 5 tháng.

2.2. Làm đất:

Đất được cày bừa kỹ, lên luống rộng 2,5 – 3,0 m. đào những hố rộng 80 – 100 cm, sâu 40-50 cm, các hố này đào thẳng hàng, đào 1 hàng hố trên 1 luống, các hố cách nhau 30-40cm

đổ nhiều phân chuồng hoai mục hoặc phân hữu cơ sinh học để 1 tuần mới đặt quả giống đã có mầm xuống. Mỗi hố đổ 10-15 kg phân chuồng hoai mục hoặc 2-3 kg phân hữu cơ sinh học, 0,5 kg K₂O và 200 g P₂O₅.

Mỗi hốc trồng 3-4 quả sau đó lấp đất phủ kín quả chỉ để hở mầm.

Một hecta cần 250-360 kg quả giống để đảm bảo mật độ 1000-1500 cây/ha.

2.3. Chăm sóc và thu hoạch:

Công việc chăm sóc susu rất đơn giản gồm các thao tác sau:

– Che nắng cho quả giống lúc mới trồng

– Kiểm tra sau mọc để khỏi bị mất khoảng

– Khi cây đã mọc đều phải làm giàn theo kiểu mái bằng. Tốt nhất là nên làm giàn ở khu cố định để tập trung đầu tư làm giàn cho tốt. Giàn nên làm cọc sắt hoặc cọc bê tông đúc sẵn, mái giàn làm bằng dây thép lớn, giàn cao 2 m. Khi cây cao 20-30cm cắm cho mỗi cây một cây dóc để cây leo lên giàn. Bố trí san dây cho đều, chú ý không được bấm ngọn susu như với các cây khác thuộc họ bầu bí.

Khi cây đã lên giàn cần tiến hành xới xáo vun gốc cho susu.

2.4. Bón phân

Lượng phân dùng để bón thúc cho susu:

Cách bón:

+ Lần 1. trước khi cây leo lên giàn, bón kết hợp với xới xáo, vun gốc

+ Lần 2. Khi cây bắt đầu ra hoa

+ Lần 3, lần 4 và lần 5 mỗi lần cách nhau 3- 4 tuần.

Tưới nước: Susu yêu cầu lượng nước rất lớn khoảng 50 mm/tuần trong suốt thời kỳ sinh trưởng phát triển.

2.5. Sâu bệnh hại

Susu rất mẫn cảm với một số bệnh hại như bệnh do nấm, do virus và tuyến trùng.

+ Bệnh sương mai (Pseudoperonospora cubensis)

+ Bệnh phấn trắng (Erysiphe cichoracearum)

Khi thật cần thiết có thể dùng các thuốc hóa học an toàn đã ghi ở phần phụ lục với liều lượng và thời gian cách ly theo chỉ dẫn in trên bao bì.

Dùng thuốc hóa học sẽ giết hại những côn trùng có ích thụ phấn cho susu vì thế mà làm giảm đáng kể năng suất của susu. Trong kỹ thuật sản xuất susu để thu được năng suất cao và đảm bảo độ an toàn cho sản phẩm cần thiết phải chú trọng đến khâu vệ sinh đồng ruộng, tía bỏ lá gốc, lá bệnh tạo thông thoáng cho ruộng susu..

2.6. Thu hoạch:

Susu thu hoạch khi vừa tới lứa, quả thu hoạch 5-7 ngày thu 1 lần, ngọn thu hoạch 10-14 ngày 1 lần.

Năng suất quả phụ thuộc nhiều vào mùa vụ và vùng sản xuất, năng suất trung bình 30-50 tấn/ha

2.7. Sau thu hoạch:

Quả thu về để nơi mát, khô và tối chỉ sau 2 tuần quả sẽ nảy mầm. Nếu để trong kho lạnh sẽ giữ được quả trong vài tuần.