QUY TRÌNH TRỒNG CHĂM SÓC HOA ĐÀO

1. NGUỒN GỐC

– Cây đào (danh pháp khoa học: Prunus persica) là một loài cây có nguồn gốc từ Trung Quốc, được trồng để lấy quả hay hoa.

– Tên gọi khoa học persica từ niềm tin ban đầu của người châu Âu cho rằng đào có nguồn gốc ở khu vực Ba Tư (Persia) (hiện nay là Iran). Sự đồng thuận lớn trong giới các nhà thực vật học ngày nay đã cho rằng nó có nguồn gốc từ Trung Quốc và được đưa vào Ba Tư cũng như khu vực Địa Trung Hải theo con đường tơ lụa vào khoảng thời gian ban đầu của lịch sử nhân loại, có lẽ vào khoảng thiên niên kỷ 2 TCN (Huxley và những người khác, 1992).

– Nó là một loài thân gỗ nhỏ có đặc tính rụng lá, có thể cao tới 5–10 m. Lá của nó có hình mũi mác, dài 7–15 cm và rộng 2–3 cm.

– Hoa nở vào đầu mùa xuân, trước khi ra lá; hoa đơn hay có đôi, đường kính 2,5–3 cm, màu hồng với 5 cánh hoa.

2. YÊU CẦU NGOẠI CẢNH CỦA CÂY ĐÀO

– Nhiệt dộ thấp, mọc tốt ở vùng núi cao, nhiệt dộ trung bình 18 – 22oC với 2 tháng có nhiệt độ  bình quân 10- 12⁰C . Các giống trồng để lấy hoa có khả năng chịu nhiệt cao hơn và phải xử lý bằng cơ giới hoặc hoá học mới phân hoá màu hoa.

– Ánh sáng: 10.000- 12.000lux. Thời gian chiếu sáng tối thiểu 6 – 8h/ngày.

– Lượng mưa 1250 – 1500mm, ẩm dộ không khí 80 – 85%, ẩm độ dất 60 – 70.

– Đất yêu cầu đất tốt nhiều mùn, pH 6 – 7

1.3. MỘT SỐ GIỐNG ĐÀO HOA VÀ ĐÀO ĂN QUẢ

Đào cảnh có ba loại chính là:

– Đào bích hoa đơn hoặc hoa kép, hoa nhỏ, lâu tàn, hoa màu đỏ cờ, có giá trị cao, thích hợp với nhu cầu cao ở thành phố, thị xã, khu đô thị…

– Đào phai, hoa to, mau tàn, màu phớt hồng, giá bán bình dân, được thị trường nông thôn ưa chuộng.

– Đào bạch hoa to, cánh mỏng và có màu hơi trắng.

3. Nhân giống đào

– Đào cảnh được nhân giống chủ yếu bằng phương pháp: ghép cửa sổ, ghép chữ T, ghép mắt nhỏ có gỗ và ghép nêm đoạn cành trên cây gốc ghép là đào ăn quả.

– Tháng 6-7 hạt đào ăn quả các loại được thu gom, nhặt sạch, phơi khô trong bóng râm, bảo quản trong chum, vại, túi nilon đến tháng 11 đem gieo.

– Trước khi gieo hạt được xử lí: ngâm nước trong 48 giờ, đãi sạch, ủ trong cát 30-40 ngày đến nứt nanh.

– Gieo hạt đào trong vườn ươm với mật độ: Hạt cách hạt 3-4cm, cấy theo chiều dọc của hạt như cấy hành, lấp một lớp đất mỏng 1-2cm lên trên, sao cho khi tưới nước vừa nhú đầu nhọn của hạt là được. Tưới đủ ấm cho hạt mọc mầm đều, khoảng 15-20 ngày cây mọc, từ một hạt đơn hoặc đa phôi có thể cho ta 1-4 cây đào con.

– Khi cây đào con ra lá non màu trắng như rau giá đậu xanh (nếu để lá thật có màu xanh mới nhổ cấy thì tỷ lệ chết rất cao) cần nhổ cấy ngay vào bầu nilon kích thước 5x10cm, thủng hai đầu với giá thể là bùn ao ải 70%+30% là phân chuồng hoai mục.

– Chăm sóc cây con trong bầu khoảng 30-40 ngày, cây cao 15-20cm, có 5-6 lá thật đem cấy trong bầu to có kích thước 15x30cm, có đục 4 lỗ thoát nước ở đáy.

– Trồng ra ruộng nhân giống, với khoảng cách 30-40cm/cây. Sau khi chăm sóc khoảng 8 – 10 tháng, cây con cao 70-80cm, đường kính thân 0.7- 1.2cm là ghép mắt hay ghép nêm đoạn cành.

– Thời vụ ghép đào có 2 thời vụ: vào tháng 8 –  9 và ghép vào vụ xuân tháng 2- 3 . Khi cây ghép có cành ghép mọc cao 50-60cm là đủ tiêu chuẩn trồng ra ruộng sản xuất,

4. Trồng và chăm sóc

4.1. Chuẩn bị đất trồng

– Đào là cây không chịu úng nên cần chọn đất cao ráo, thoát nước tốt, làm đất tơi xốp,

– Lên luống cao 25-30cm, rộng 70cm, rãnh rộng 30cm theo hướng đông tây.

– Đào giống trồng ra ruộng sản xuất với khoảng cách: 1m/1cây.

– Các cây trên hai luống kề nhau được trồng so le với nhau để tận dụng tốt ánh sáng mặt trời. Chú ý Đào cảnh cần trồng nông vừa bằng cổ rễ và bón nhiều phân hữu cơ hoai mục, năng xới xáo để đất luôn tơi xốp, đề phòng bệnh nghẹt rễ (đây là bệnh mà đào hay mắc phải vào mùa mưa).

– Bón lót phân chuồng với lượng 3 – 5kg hay phân hữu cơ Đầu Trâu với lượng 100g/cây hoặc phân chuồng hoai mục + Super Lân.

Nếu trồng cây đã chơi tết cần chú ý:

– Sau tết, cần chuyển ngay đào ra trồng trong đất hoặc thay hỗn hợp đất mới (3-4 phần đất 1 phần phân hữu cơ).

– Bón lót khi trồng 3-5 kg phân hữu cơ (phân chuồng 5 – 10kg + Super Lân 0.5 – 1kg)/cây tùy theo cây lớn hay nhỏ.

– Đối với đào gốc sau khi thu hoạch cành bán tết cần bón 3-5 kg phân hữu (phân chuồng 10 – 15kg + Super Lân 1 – 1,5kg) cơ/cây ngay sau tết 10-15 ngày.

4.2. Kỹ thuật bón phân

– Bón phân thúc: Tưới thúc bằng cách hòa 15-25 gam phân NPK 20-20- 15+TE Đầu Trâu/10 lít nước để tưới sau khi bón phân hữu cơ (hoặc phân chuồng) 10-15 ngày. Bón thúc bằng phân NPK 20-20-15+TE hoặc NPK 13-13-13+TE Đầu Trâu với lượng 50-100gam/cây, định kỳ 15-20 ngày/lần kết hợp xới đất và phun phân bón lá Đầu Trâu 501 hay 502 nhằm giúp cây để cây phát nhiều cành, tán sum xuê. Từ trung tuần tháng 9 đến tháng đầu 10 âm lịch, tùy theo năm nhuận hay thường và tình hình sinh trưởng của cây để quyết định ngừng bón phân gốc, chỉ phun phân bón lá Đầu Trâu 701 nhằm hạn chế tăng trưởng thân lá, thúc đẩy phân hóa mầm hoa.

4.3. Kỹ thuật tạo tán, tạo thế

+ Đối với cây đào mới trồng năm đầu mỗi tháng/lần cắt tỉa tạo tán theo ý của người trồng. Quan trọng nhất là các đợt lộc phát triển cần tiến hành bấm ngọn để khống chế chiều dài cành.

+ Đối với những cây đào đã chơi Tết, các cây đào đã lâu năm: Sau Tết phải tiến hành đốn đau (mức độ tuy theo tình trạng sinh trưởng và tuổi của cây). Khi đào đã phát lộc thì điều chỉnh để lại 2 – 3 cành khoẻ làm khung. Các cành phát triển trên cành khung cũng cần được cắt tỉa hàng tháng và bấm ngọn các đợt lộc.

+ Ngoài ra đối với chủ vườn định làm đào thế cần chú ý: Người chủ vườn đào phải hiểu biết được hình dáng các loại thế cây cơ bản mà mình định tạo qua học hỏi ở tài liệu, kinh nghiệm thực tế.

4. Phòng trừ sâu bệnh

Nếu đào bị nhện đỏ làm vàng lá, rụng lá: Dùng luân phiên các loại thuốc: Regent 800WG; Sokupi; Sutin 5EC…

Đào bị lở cổ rễ, đốm lá: Dùng Anvil 10EC; Carbenzim 50WP hay Penac P. Đào bị rệp sáp dùng Supracide…

Quan trọng nhất đối với cây đào phải phòng trừ được bệnh chảy gôm. Đào thường hay bị sâu đục thân (chủ đục các đầu cành non) và sâu ăn lá. Dùng các loại thuốc theo khuyến cáo.

5. Điều khiển ra hoa vào dịp tết

5.1. Các nguyên lý để cây đào ra hoa

Cây đào cũng như các cây khác trải qua giai đoạn xuân hoá (yếu tố nhiệt độ – tổng tích ôn nhất định), đối với cây đào đây là một trong những yếu tố rất quan trọng quyết định khả năng ra hoa và chất lượng hoa đào.

Yếu tố độ ẩm chủ yếu là độ ẩm đất. Kích thích hạn sinh lý bằng cách để đất khô, hạn chế khả năng hút nước của rễ.

Các chất nội tiết tố (Auxin, cytokinin): Tăng hoặc giảm bằng các cách như phun các chất điều tiết tổng hợp hay biện pháp cơ giới cắt đứt dòng vận chuyển bằng phương pháp khoanh vỏ, tuốt lá…

Trong điều kiện bình thường cây đào rụng lá vào tháng 11 – 12 âm lịch và nở hoa vào tháng 2 – đầu tháng 3 năm sau. Do đó đào cảnh không đáp ứng đúng dịp tết âm lịch nên người trồng đào phải tác động một số kỹ thuật để cho hoa nở đúng vào dịp tết.

5.2. Một số biện pháp kỹ thuật đơn lẻ hoặc phối hợp để điều khiển cây hoa đào

Đây là một bí quyết riêng của người trồng đào, phụ thuộc nhiều vào kinh nghiệm, tay nghề của từng người và là khâu quyết định thành, bại của nghề trồng đào cảnh. Tuy vậy để điều chỉnh hoa đào nở đúng dịp tết ta có thể áp dụng một số biện pháp kỹ thuật chủ yếu sau:

+ Thiến đào: Từ 15/08 âm lịch tiến hành khoanh vỏ. Tuỳ theo từng giống và tuổi cây mà kỹ thuật khoanh vỏ có sự khác nhau: vị trí, thời điểm khoanh (cụ thể những cây còn sung sức có thể khoanh ở phần gốc, những cây già và phát triển kém thì khoanh các cành và khoanh muộn hơn. Dùng dao khoanh 1 hay nhiều vòng xung quanh cành đào, thân đào để hạn chế vận chuyển dinh dưỡng nuôi tán cây, ức chế quá trình sinh trưởng thân lá, kích thích quá trình phát triển ra nụ, ra hoa.

+ Vào tháng 9 –  đầu tháng 10 (tuỳ từng năm nhuận hay năm thường, phụ thuộc vào cây sinh trưởng tốt hay xấu để áp dụng) có thể: Không bón phân, hạn chế tưới nước.

+ Tuốt lá: Tuỳ giống, có thể tuốt lá trước khi phân hoá mầm hoa 50 – 60 ngày. Nếu năm nào thời tiết nóng thì cần tiến hành tuốt lá muộn hơn thời điểm trên vài ngày, năm thời tiết rét nhiều thì cần tuốt lá sớm hơn vài ngày. Kỹ thuật tuốt lá; dùng tay tốt ngược về phía ngọn để không ảnh hưởng đến các mắt ngủ. Hoặc phun thuốc hoá học, thường dùng Ethreel (thuốc dấm hoa quả Trung Quốc) 4-5 lọ (20-25ml)/10 lít nước, phun ướt đều tán sau 7-10 ngày lá rụng hết.

– Sau khi tuốt lá xong, nếu trời nắng nóng kéo dài, phải làm giàn che và phun nước lạnh thường xuyên toàn bộ tán cây, pha phân ure nồng độ 1% phun lên thân lá hoặc tưới nhằm hãm cho đào không ra hoa sớm.

– Nếu thời tiết rét kéo dài, hàng ngày cần tưới nước ấm 40-50 độ C vào quanh gốc, thắp bóng điện vào ban đêm để sưởi ấm và phun phân bón lá Đầu Trâu 901, 902 kích thích cho đào ra hoa đúng tết.

+ Với đào thế, nên đánh cây và trồng cây vào chậu sớm. Để ổn định sau đó tác động các biện pháp để cây ra hoa.

+ Nếu rét đậm kéo đài (nhiệt độ <100C) quá 7 ngày thì hầu hết nụ đài bích sẽ bị toe nên ta phải sưởi ấm bằng cách thắp bóng điện hoặc phun nước ấm bổ sung 5-6 lần/ngày để duy trì nụ kịp nở đúng thời gian đã định.