HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM

TRUNG TÂM THỰC NGHIỆM VÀ ĐÀO TẠO NGHỀ

—–***—–

BẢN HƯỚNG DẪN KỸ THUẬT

TRỒNG VÀ CHĂM SÓC CÂY RAU TẦM BÓP

1. Tên gọi

Cây tầm bóp có nguồn gốc từ vùng nhiệt đới châu Mỹ. Tại Việt Nam, loại cây này mọc hoang khắp nơi, ở trên các bờ ruộng, bãi cỏ, đất hoang hay ven đường làng quê. Trong ngôn ngữ dân gian Việt Nam cây tầm bóp hay còn gọi lu lu cái, lồng đèn, thù lù cạnh, bôm bốp (danh pháp khoa học: Physalis angulata) là loài thực vật có hoa thuộc họ Cà (Solanaceae).

Dù là cây dại nhưng quả tầm bóp rất ngon, vị chua ngọt giống cà chua và rất bổ dưỡng. Đặc biệt, lá và ngọn cũng được dùng như rau, có thể chế biến thành nhiều món ăn quen thuộc.

Ngoài làm rau, cây tầm bóp còn có rất nhiều giá trị về mặt Đông y có thể chữa được nhiều bệnh khác nhau nhờ thành phần có tác dụng thanh nhiệt, có tính mát. Thường dùng tầm bóp trị cảm sốt, yết hầu sưng đau, ho nhiều đờm, phiền nhiệt nôn nấc, hoặc giải nhiệt, trị mụn nhọt. Nhiều bài thuốc dân gian cho thấy, toàn cây được sử dụng làm thuốc lợi tiểu, lá được dùng trị các rối loạn của dạ dày, rễ tươi nấu với tim lợn dùng ăn chữa được chứng đái đường. Quả dùng trị bệnh ho có đờm. Vì trong quả bù lù có chứa nhiều vitamin C, B1, A rất tốt cho những người đi biển. Cũng do tính mát nên rất tốt cho đường tiết niệu, dùng cho những người bị sỏi thận, bí đái, đào thải axit uric ra ngoài, tốt cho bệnh gout.

2. Đặc điểm

Thân cây có góc, thường rủ xuống. Lá mọc so le, hình bầu dục, chia thuỳ hay không, dài 30 – 35mm, rộng 20 – 40mm; cuống lá dài từ 15 – 30mm. Hoa mọc đơn độc, có cuống mảnh, dài khoảng 1 cm. Đài hình chuông, có lông, chia ra từ phía giữa thành 5 thuỳ, tràng hoa màu vàng tươi hay màu trắng nhạt, có khi điểm những chấm màu tím ở gốc, chia 5 thuỳ. Quả mọng tròn, nhẵn, lúc non màu xanh, khi chín màu đỏ, có đài cùng lớn với quả, dài 3 – 4 cm, rộng 2 cm, bao trùm lên ở ngoài như cái túi, hạt nhiều hình thận. Khi bóp quả vỡ phát ra tiếng bộp. Cây ra hoa kết quả quanh năm.

3. Phân loại

Cây tầm bóp có nhiều loại nhưng có 3 loại chính đó là, tầm bóp làm cảnh có quả màu vàng rất đẹp, tầm bóp cạnh dùng làm thuốc và tầm bóp quả nhỏ. Cả 3 loại đều có dược tính giống nhau nhưng người ta chủ yếu dùng bù lù cạnh để làm thuốc.

Đây là loại cây thân thảo, cao khoảng nửa mét, thân có góc cạnh, phân thành nhiều nhánh, rũ xuống. Lá hình bầu dục, mặt lá hơi nhám. Hoa mọc đơn, màu vàng nhạt, bên trong có đốm tím. Quả nhỏ bên ngoài bao phủ một lớp da căng phồng lên tạo thành một khối nhiều khía, khi bóp sẽ nổ ra nên người ta mới gọi là cây tầm bóp.

4. Điều kiện trồng cây tầm bóp

Cây tầm bóp mọc hoang dại khắp nơi chính bởi sự hấp ánh nắng Mặt trời cực tốt và khí hậu ấm áp, cây cũng chịu được nhiệt độ nóng.

5. Kỹ thuật trồng cây tầm bóp

Chuẩn bị đất trồng cây: Cây tầm bóp là loại cây mọc hoang nên dễ thích nghi với mọi điều kiện môi trường sống. Tuy nhiên cây phát triển tốt nhất khi được trồng cây trên mặt đất hữu cơ, tơi xốp. Có thể lấy đất thịt xong đó trộn lẫn với các loại phân hữu cơ đã ủ hoai mục, rồi bón vôi phơi ải để diệt hết sâu bệnh trong đất trồng cây.

6. Chọn hạt giống

Có thể chọn mua hạt giống cây tầm bóp từ các cửa hàng bán hạt giống rau, giống cây trồng uy tín trên thị trường.

7. Ươm hạt giống

Hạt giống cây tầm bóp đem ngâm nước ấm khoảng 2 – 3 h. Sau đó đem hạt gieo trong các túi ươm, tưới ẩm, và che nắng. Sau khoảng từ 7 – 14 ngày hạt sẽ nảy mầm cho cây con để tiến hành trồng cây.

8. Trồng cây tầm bóp

Khi tầm bóp ươm được khoảng 20 – 30 ngày có từ 5 – 7 lá nên đánh cây ra trồng riêng. Để cây có đủ ánh sáng và chất dinh dưỡng để cây trồng phát triển.

9. Chăm sóc cây tầm bóp

Sau khi trồng cây tưới đẫm nước, chú ý giữ ẩm để cây nhanh bén rễ. Tầm bóp là loại cây kháng sâu bệnh rất tốt, để đảm bảo cung cấp rau sạch nên hầu như chúng ta không cần sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật.

10. Thu hoạch cây tầm bóp

Cây sau khi trồng cây được khoảng 50 – 60 ngày là có thể cho thu hoạch rau tầm bóp. Sau khoảng 80 – 90 ngày là có thể cho thu hoạch quả. Sau mỗi đợt thu hoạch nên bón bổ sung phân hữu cơ cho cây, tưới ẩm để cây phát triển và cho quả quanh năm./.